Kangal

FİZİKSEL İHTİYAÇLAR

KANGAL'IN ÖNE ÇIKAN ÖZELLİKLERİ

Anadolu Çoban ırkı heybetli, güçlü ve çevik yapılı bekçi köpeğidir. Türkiye sınırlarında ve uluslararasında Kangal, Sivas Kangal, Karabaş, Anatolian Shepherd Dog, Anadolu Çoban Köpeği, Çoban Köpeği, Anatolian Blackhead gibi isimlerle de tanınmaktadır. Sadık, korumacı ve sevecen yapıları bu ırkın en belirgin ve öne çıkan özellikleridir. Açık sarı, boz, kahverengi, kirli beyaz renklerinde kürke sahiptir. Anadolu Kangal köpeği ağırbaşlı, ciddi ve kendinden emin yapısıyla heybetli bir sürü bekçisidir. Bilinen en eski evcilleştirilmiş köpek soyundan gelirler.

KANGAL IRKININ TARİHİ

Çoban köpeklerinin anavatanı Türkiye’dir. Türkistan’dan Anadolu topraklarına yapılan göç sırasında Kangar Türk Boyu tarafından bu ırkın getirildiği düşünülmektedir. Bir başka rivayet ise kangal ırkının 6000 yıl önce Anadolu’da ortaya çıktığı ve Anadolu kökenli olduğu şeklindedir. Göçebe Anadolu Çoban Köpeği, tüm rivayetler de köklü bir geçmişe sahiptir. Köpeklerin kökleri tahminen 4.000 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Türkiye’ye gelen Tibet Mastiff ve Roman Mollosian savaş köpekleri ilk ataları olarak öngörülür. Bu köpekleri kurtlar, ayılar ve aslanlar gibi yırtıcı hayvanlardan korunmak için besledikleri şeklinde söylentiler vardır. İnsanları korumalarının yanı sıra çiftlik hayvanlarının da sadık savunucuları olmalarıyla o çağlarda büyük ilgi gördükleri bilinir.  Göçebe yaşam tarzına uyum sağlamış ve çobanların yanında olmuştur. Anadolu Çoban Köpeği büyüklüğü, kürk tipi ve çeşitli renkleri ile geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Geniş bölgelere yayılmasının etkisiyle belli özellikleri farklılaşmıştır. Ancak değişmeyen tüm cins boyunca sabit kalan en önemli ve belirgin özelliği sadakati, bağımsızlık duygusu ve dayanıklılığı olmuştur.

Bu ırk başlangıçtan beri Çoban adıyla anılmıştır. Ancak cins hiçbir zaman bir çoban ırkı olarak kullanılmamıştır. Bu cins en çok Çoban köpeği, Kangal, Karabaş ve Sivas Kangal isimleriyle bilinir. Anadolu Çoban Köpeği ırkının Kangal veya Karabaş köpeğinden ayrı bir cins olup olmadığı konusunda bir anlaşmazlık vardır. Ancak Türkiye sınırlarında ve neredeyse Dünya genelinde bu isimlerle anılan köpeklerin aynı özellik ve dış görünüşe sahip oldukları görülür. Kangal köpeğini Anadolu Çoban Köpeğinden farklı ırk olarak gören yetiştiricilerin günümüzde çalışmalar yaptığı bilinmektedir.

1950’lerde ırk Amerika’ya tanıtıldı. Köpekler çakallara ve yırtıcı hayvanlara karşı, çiftlik hayvanlarını koruma yanlarıyla tanıtılsa da o dönemde istediği ilgiyi yakalayamadı. 1970’li yıllarda Türk Hükümeti tarafından ABD’nin Tarım Bakanlığı’na sürülerin korunmasıyla ilgili deneysel bir çalışma için hediye edilmiş. Bu şekilde ırk ilk kez Amerika’ya girmişti. Anadolu Çobanı, 1970’li yılların sonlarında ve 1980’li yıllarda geniş çapta ilgi görmeye ve takdir edilmeye başlandı.  Sadık olmaları, koruyucu yapıları ve gelişmiş bekçilik özelliğiyle hayvan severler tarafından sahiplenilmeye başlandı. ABD halkının oldukça etkilenmesi sonucu aynı yıllarda Amerika’da “Amerika Kangal Çoban Köpeği Kulübü” kuruldu. Çoban Köpeği, American Kennel Club tarafından Çalışma Grubuna kabul edildi. 1996 yılında da Anadolu Çoban Köpeği AKC tarafından safkan ırk olarak tanındı.

Türkiye’de Anadolu Çoban köpekleri ilgiyle büyütülmekte ve sevgiyle korunmaktadır. Çoban köpeğinin yurt dışına yetiştirilmek için gönderilmesi konusunda da insanların oldukça temkinli davranıldığı bilinir. Hatta 19. yüzyıla kadar hiçbir Çoban köpeği ülke dışına gönderilmemiştir. Amerika Birleşik Devletleri bu ırk ile tanıştıktan sonra, Anadolu Çoban Köpeğine (Kangal Köpeği) karşı özel ilgili gösterdikleri görülür. Çoban köpeği geçmişten günümüze, anavatanında ve dünyanın her yerinde ülkesinin gurur kaynağı olan bir ırktır.

KANGAL BOY ORANI

Yetişkin erkeklerde yükseklik 72-78 cm. arasında, dişilerde ise 65-73 cm. arasında değişmektedir. Ağırlık ise yetişkin erkeklerde 48-60 kg, dişilerde ise 40-50 kg arasında değişmektedir.

KANGAL KİŞİLİĞİ

Anadolu Çoban Köpeği dünyadaki en sadık ve korumacı köpekleri arasında yer alır. Sahibine olan bağlılığı, duyarlı halleriyle bekçi köpekleri arasında kendisini fark ettirir. Dayanıklı ve heybetli bedeniyle soyu oldukça eski zamanlara dayanır. Yüzyıllardan beri insanların sürülerini ve kendilerini koruması için dost olarak seçtikleri eşsiz canlılardan birisidir. Sakin ve korumacı yapısıyla cesur bir köpektir. Bağlılığının yanı sıra bağımsız bir yanı da vardır. Oldukça zeki olan bu köpek, olası bir tehlike durumunda yapacağı hamleyi hesaplar gelişi güzel atak yapmaz. Kimi zaman çevrenizden intikamcı olduklarını duyabilirsiniz.  Ancak bu çalışkan Anadolu Çoban ırkı gerekmedikçe cesur yanını ortaya çıkarmaz, sakin halde takılır.

Açık sarı, gri, boz ve kirli beyaz gibi farklı renklerde görebilirsiniz. Karakteristik bir özellik olarak göz kenarları, ağız, kulak bölgesinin çevresi ve burun kısmı siyah renktedir. Sürü köpeklerinin içerisinde özel bir yeri olan bu ırk, kendi başlarının çaresine bakmayı, zorlu arazilerde ve yırtıcı ortamlarda yaşamayı bilirler. Kaslı, çevik ve iri vücutları bu ortamlara uyum sağlayabilecek güçtedir. Kangal Çoban köpeklerin eski evcil köpek soyundan geldiği söylenir. Ancak onların ev, apartman yaşamına uyum sağlamaları oldukça zordur. Beden özellikleri ve karakter özellikleri ile dışarıda yaşamaya, özgürce hareket etmeye ihtiyaçları vardır. Sahiplerini, çocukları, sürüsünü, başka köpekleri ve kedileri cesur bir şekilde her nerede olursa olsun koruyacak kadar da yaşadığı ortama bağlıdır.

Apartman hayatında yaşamak Anadolu Çoban Köpeği için kesinlikle uygun olmaz. İri yapılı halleri, gezmeye olan ihtiyaçlarıyla açık alanda yaşamak onlar için idealdir. Genellikle Anadolu’da bağı bahçesi olan, sürü sahibi insanlara oldukça sadık ve görev bilinciyle arkadaşlık ettikleri görülür. Menşei Türkiye olmasına rağmen dünya çapında ün ve popülerlik kazanmışlardır.

Eğitimi sırasında kısmen zorlanmanız mümkündür. Ancak iyi bir eğitmenle daha yavru iken başlayacağınız eğitimlerde, sosyalleşme etkinliklerinde bu durumu basitleştirebilirsiniz. Erken dönem eğitimleri köpekler için oldukça önemlidir. Anadolu Çoban köpeği itaatkâr, sakin ve sevecen hallerinin yanında baskın, yönetici olmaya istekli ve güçlü lider vasıflarını da taşır. Bu özellikleri öne çıkarsa hırçın ve söz dinlemez olabilir. O yüzden eğitimde tutarlı olmak ve yönetici kişinin kim olduğunu ona öğretmek önemlidir. Genel olarak rahat ve uysal köpeklerdir, sorun yaratmak ve sorun aramak onlara göre davranışlar değildir. Ancak yetiştirme tarzınız bu özellikleri desteklemezse hırçın ve asi bir köpekte olabilmektedir. Erken aşamada farklı yer ve ortamlarda farklı insanlar ve hayvanlarla sosyalleşmesini sağlayarak köpeğinizin iyi huylarını arttırmalı olası kötü huylarını görüp onları törpülemeye çalışmalısınız.

Yabancı, tanımadığı kişilere karşı yaklaşımı pek arkadaşça değildir.  Yaşadığı ortama giren yabancılara, ailenin yakınlarına bile koruyucu davranır.  Kangal köpeği kendi ailesine, yakın arkadaşlarına da bir o kadar sakin, arkadaş canlısı ve sevecen şekilde yaklaşır. Çocuklarla arasının bir tık daha iyi olduğu gözlemlenir. Çocukların istedikleri gibi onlarla tam oyun arkadaşı olamasa da aralarında sıcak bir ilişki kurarlar. Çoban köpeğinin çocukların istemeden yaptıkları sert hareketlere karşı toleranslı davrandıkları bile görülür.

Ailesine, sevdiklerine karşı genellikle sevecen, uysal, koruyucu ve her daim göreve hazır haliyle ciddi yapılı bir bekçi köpeği olarak arkadaşlık eder. Tehlike sezdiği ve şüphelendiği durumlarda çok fazla havlar ve etrafta koşturmaya başlarlar. Bu şekilde sahibine haber vermeye, olabilecek tehlikeyi atlatmaya, karşısındaki kişiyi korkutmaya çalışırlar.

KANGAL SAĞLIK DURUMU

Tüm köpeklerde görülebilecek olan gençlik hastalığı, kanlı ishal ve özellikle büyük ırklarda daha fazla görülebilen kalça çıkığı gibi hastalıklar dışında, kangallarda sık görülen özel bir kalıtsal hastalık yoktur.

KANGAL IRKININ BAKIMI

Anadolu Çoban köpeği açık havada yaşamasını, çalışmasını kolaylaştıran ve onu her hava koşulunda koruyan kalın bir kürke sahiptir. Genellikle kısa tüylerden oluşan kürk yapısı vardır ancak bazı Kangalların uzun bir dış kürkü olduğu da görülür. Çoban köpeği krem, beyaz, benekli ve çizgili olmak üzere birçok renge sahiptirler ve yüzünde siyahla açık kahverengi olan renk geçişleri vardır.

Tüylerinin bakımı birçok ırka göre oldukça kolaydır. Haftada bir kez yapacağınız hızlı tarama ve fırçalama işlemi onların güzel görünmesi için yeterlidir. Çok tüy dökmezler ve doğada özgürce dolaştıkları için bakım konusunda da esnek davranabilirsiniz. Köpeğinizin yılda iki kez yoğun şekilde tüy döktükleri görülür. Tüy dökme dönemlerinde, kısa kıllı bir fırçayla ve tarakla birkaç günde bir ölü tüyleri çıkarmak için kapsamlı bir fırçalama yapmanız iyi olacaktır.

Çoban köpek ırkı doğal olarak temizdir. Kısa tüylü kürkü ile az taramaya ihtiyaç duyan bu ırk aynı şekilde banyoya da az ihtiyaç duyar. Yıl içerisinde toplam 3-4 kez banyo yapmaları yeterlidir. Genel olarak bu ırk için banyo önerilmez. Ter bezleri olmadığından, terleme durumu görülmez. Ayrıca postlarını korumak için yağ bezleri aracılığı ile özel bir madde salgılarlar ve yıkanmaları halinde cilt sağlıkları bozulabilir. O yüzden banyo konusunda klasik ev köpeklerine yapılan bakım Anadolu Çoban Köpeği için pek uygun olmaz.

Tırnak bakımında ise doğada yaşayan özgür Kangalların tırnaklarının bakıma ihtiyacı olmayabilir ancak evinizin bahçesinde yaşayan ve yarı özgür yarı evcil Kangalınıza düzenli tırnak bakımı ve kesimi yapabilirsiniz. Bu bakımlar sırasında kullanacağınız tırnak makası veya diş fırçası gibi eşyaların köpeğinize uygun yapıda olması önemlidir.  Ağız, diş, kulak, burun, göz ve cilt bakımını düzenli aralıklarla ve köpeğinize uygun araç gereçlerle yapmanız köpeğinizin daha uzun yıllar sizinle birlikte sağlıklı bir yaşam sürmesine yardımcı olur.

KANGAL BESLENME DÜZENİ

Anadolu Çoban Köpeği, veterinerinizin onay verdiği büyük ırklara özel yüksek kaliteli kuru köpek mamalarını veya evde hazırlanmış olan yiyecekleri tüketebilir. Yiyeceği miktar köpeğinizin cinsiyetine, yaşına, boyuna ve aktif yapıda olup olmamasına göre farklılık gösterir. Anadolu Çoban köpeği beslenme şekilleri gelişim dönemlerine göre de değişiklik gösterebilir. Örneğin; yavruluk döneminin ilk 3 haftasında olan köpeğinizin anne sütü tüketmesi yeterli olacak ancak sonrasında ek gıdalara geçiş yapabilecektir. Erişkinlik döneminde ise günde tek bir öğün yemesi de yetebilecektir. Aktivite seviyesi arttığı zamanlarda ise günde iki öğün yemek yeme ihtiyacı hissedebilirler. Köpeğiniz için önerebileceğimiz belli markalar vardır. Kuru mama, yaş mama, ödül maması ve daha faklı yiyecekler için; Royal Canin, Proplan,Hills ,N&D, Gimcat, Brit, Purina, Acana, Felix, Brit Care markalarından köpeğiniz için uygun olanı tercih edebilirsiniz.

Köpeğinizin yemek saatlerini mümkün oldukça değiştirmeyiniz. Her gün düzenli saatlerde veriniz. Genel olarak günlük beslenme ihtiyacını karşılamak için önerilen miktar; 4-6 ölçek büyük ırklar için yüksek kaliteli kuru mamayı iki öğün halinde vermektir. Köpeğinize kuru mama dışında ev yemekleri de verebilirsiniz. Ancak köpeklerin hangi yiyecekleri yiyip hangilerini yiyemediklerini bilmeniz gereklidir. Örneğin çok sevdiğini düşünerek köpeğinize vereceğiniz sivri kemikler, sindirim sistemlerine zarar verip iç kanamaya yol açabilir.  Bizim önerimiz beslenmesinin üçte bir olacak şekilde et, tahıl ve sebzeden oluşmasıdır. Vereceğiniz doğru yiyecekler ve doğru miktarlarla iyi beslenmelerini sağlayabilirsiniz. Yedikleri yemek kadar içecekleri su da onlar için önemlidir. Günlük su ihtiyacını karşılamalarına yardımcı olun. Bir kapta içerisinde taze, temiz suyu günlük olarak verin. Kilosunda ve beslenme düzeninde gördüğünüz değişikliklerde, soru veya sorunlarda veterinere danışarak yardım alın.

Not: Yetişkin köpeğinizin ne kadar yediği, büyüklüğüne, yaşına, yapısına, metabolizmasına ve aktivite düzeyine bağlıdır. Köpekler de insanlar gibi bireylerdir ve hepsinin aynı miktarda yiyeceğe ihtiyacı yoktur. Oldukça aktif bir köpeğin hareket düzeyi düşük bir köpekten daha fazlasına ihtiyacı olacağını söylemeye gerek yok. Köpek mamanız ne kadar iyi olursa, köpeğinizin gelişimi ve tüy kalitesi de o derecede iyi olur.

KANGAL TÜY YAPISI VE RENKLERİ

Açık sarı, boz, kahverengi, kirli beyaz gibi farklı renklerde Anadolu Kangal köpeği görebilirisiniz. Ancak tüm gövdesi tek renkte olmalıdır. Yüz bölgesinde ise ağız kısmı, göz kenarları, kulak bölgesi ve burun çevresi siyah renktedir. Bu siyah maske olarak da bilinir. Yüzündeki bu renk tonu köpeğin kürkünün rengi ne olursa olsun karakteristik bir özellik taşır ve her Anadolu Çoban köpeğinde belirgin şekilde öne çıkar. Kulaklar koyu renktedir. Kuyruğunun 3/1 kısmında veya yarısında siyah bir çizgi bulunabilir.

Anadolu Çoban Köpeği kısa ve oldukça yoğun olan bir çift kürke sahiptir. Tüy renkleri farklı farklı olabilmekte ve bu renkler de tüm vücut rengi ile kontrast oluşturmaktadır. Tüy 3-7 cm uzunluğunda olmalıdır. Ancak iklim şartlarına göre de tüy uzunluğunda değişiklik olabilir. Boyun, omuz ve baldır bölgelerinde daha kalın ve uzun tüylenme görülür.

KANGAL IRKININ ÇOCUK VE EVCİL HAYVANLARLA GEÇİMİ 

Kangal köpeği kendi ailesine, yakın arkadaşlarına da bir o kadar sakin, arkadaş canlısı ve sevecen şekilde yaklaşır. Çocuklarla arasının bir tık daha iyi olduğu gözlemlenir. Çocukların istedikleri gibi onlarla tam oyun arkadaşı olamasa da aralarında sıcak bir ilişki kurarlar. Çoban köpeğinin çocukların istemeden yaptıkları sert hareketlere karşı toleranslı davrandıkları bile görülür.

Çocuklara her zaman köpeklere nasıl yaklaşacaklarını ve onlara nasıl dokunacaklarını öğretin ve her iki tarafın da herhangi bir ısırma veya kulak ve kuyruk çekmesini önlemek için köpekler ve küçük çocuklar arasındaki etkileşimleri her zaman denetleyin. Çocuğunuza uyurken veya yemek yerken hiçbir köpeğe yaklaşmamasını veya köpeğin mamasını elinden almaya çalışmamasını öğretin. Hiçbir köpek bir çocukla gözetimsiz bırakılmamalıdır.